با ترجمة کتاب جامعة باز و دشمنان آن بهفارسی و انتشار آن در سال ۱۳۶۴ خورشیدی، در واقع برای نخستینبار مشهورترین، و نه الزاماً اساسیترین، اثر پوپر در ایران و در میان طیفی گسترده از روشنفکران مطرح شد و از آن میتوان بهعنوان رویداد فرهنگی مهمی در ایران نام برد؛ بهویژه که دکتر عزتالله فولادوند، مترجم سرشناس، این اثر پوپر را ترجمه کرد.
از این کتاب ترجمهای هم به قلم دکتر امیر جلاالدین اعلم به بازار نشر عرضه شده است.
بهفاصلهای کمتر از چهار سال سه کتاب مهم و اساسی دیگر از پوپر را مرحوم احمد آرام بهفارسی ترجمه کرد. منطق اکتشاف علمی، واقعیگری و هدف علم که در اصل دربرگیرندة یادداشتهای پوپر بر کتاب منطق اکتشاف علمی است و سرانجام کتاب شناخت عینی.
کتاب منطق اکتشاف علمی، اثر بنیادی کارل پوپر را افزون بر احمد آرام، سید حسین کمالی نیز ترجمه کرد که با مقدمهای کوتاه از پوپر منتشر شد. این نخستینبار بود که پوپر مقدمهای، هر چند کوتاه، بر ترجمة فارسی یکی از آثارش مینوشت. او در این مقدمه که با عنوان "مقدمه برای خوانندة ایرانی منطق اکتشاف علمی" در آغاز کتاب آمده است، به نکتهای جالب در معرفی کتاب خود اشاره میکند و از جمله مینویسد: این کتاب کوششی است در جهت تبیین راه درس گرفتن از تجربه. در عین حال به این نکته تأکید میورزد که راه درس گرفتن از تجربه، انجام مشاهداتِ مکرّر نیست: "سهم تکرار مشاهدات در قیاس با سهم اندیشه هیچ است. همه چیز در گرو اندیشهورزی فعال ما در باب جهان است. ما مدام میکوشیم تا تجارب خویش را تفسیر عقلی کنیم. میکوشیم تا آنها را بفهمیم. به عبارت دیگر، بیشترِ آنچه میآموزیم با کمک مغز است. چشم و گوش نیز اهمیت دارند، ولی اهمیتشان بیشتر در حذف اندیشههای غلطی است که مغز یا عقل پیش مینهند... موجودات زنده، همگی همیشه فعالاند؛ تلاش میکنند تا اتفاقات آیندة پیرامونشان را گمان بزنند، و مشکلاتی را که گمانهای نادرستشان پیش میآورد حل کنند. به اعتقاد من این شیوة نگرش به زندگی و تکامل حیات، امیدبخش و شوقانگیز است، و بدین شیوه میتوان آینده را به چشم افرادی کوشا و متعهد نگریست که سعی دارند مشکلات را بهطریقی حل کنند تا آیندة همة ابناء بشر بهتر باشد".
پوپر کتابی نیز در سال ۱۹۷۶ میلادی منتشر کرد با عنوان جستجوی ناتمام: زندگینامة فکری . نسخة آلمانی کتاب، سه سال بعد و با عنوانِ نقطة عزیمت: تحول فکری من منتشر شد . این کتاب به زندگینامهای خودنوشت میماند که پوپر در آن بیش و پیش از همه به تحولات و حیات فکری خود پرداخته است تا به زندگی شخصیاش. از این کتاب نیز دو ترجمه بهفارسی در دست است .
یکی از آثار مهم پوپر که با همکاری جان اکلز، یکی از سرشناسترین متخصصان مغز و فیزیولوژی اعصاب و برنده نوبل پزشکی سال ۱۹۶۳ میلادی، منتشر شد، کتاب "من" و مغز او است. این دو اندیشمند اروپایی در این کتاب با بهرهگیری از یافتههای فیزیک کوانتوم، کوشش شده است تا از وجود ارادة آزاد در انسانها دفاع شود. پوپر در این کتاب در کنار شرح نظریه "جهان یک"، "جهان دو" و "جهان سه" خود، به مسئلة بدن - ذهن نیز پرداخته است. نه این کتاب تاکنون بهفارسی ترجمه شده است و نه آخرین کتاب پوپر با عنوان جهان پارمنیدس که پس از مرگ او به کوشش یکی از شاگردانش منتشر شد. پوپر در این کتاب، پارمنیدس، فیلسوف و شاعر پیش – سقراطی یونانی را بر خلاف نظر مارتین هایدگر، فیلسوفی هستیشناس نمیداند.
پوپر در جستارهای کتاب جهان پارمنیدس در جستجوی منشا نظریه عقلگرایی انتقادی خود است. او که کتاب دربارة طبیعت پارمنیدس را از زبان اصلی ترجمه کرد، معتقد است که در نظرات شعرگونة پارمنیدس میتوان آغازههای نظریه عقلگرایی انتقادی را یافت.
ناکجاآباد و خشونت هم از جمله آخرین کتابهایی است که در سال 1388 از پوپر ترجمه شده است. این کتاب که خسرو ناقد آن را برگردان فارسی کرده است، جمع بستی از دیدگاههای پوپر است که به همراه چند گفت وگو و مقاله مهم ترجمه نشده آن به بازار کتاب عرضه شده است.
البته کتابهای دیگری نیز او بهفارسی ترجمه شده که اغلب مجموعهای از مقالههای پوپر است که که او و یا شاگردانش از میان مقالاتی که پیشتر در آثار اصلی او منتشر شده بودند، برگزیده و بهصورت کتابی منتشر کردهاند؛ کتابهایی چون در جستجوی دنیایی بهتر، زندگی سراسر حل مسئله است و همة انسانها فیلسوفاند از جملة آنهاست.
هفته پدافند غیر عامل (3-9)...
ما را در سایت هفته پدافند غیر عامل (3-9) دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : emamali-shahriar بازدید : 113 تاريخ : چهارشنبه 15 تير 1401 ساعت: 20:14